18 januari 2020 Een libellenhuidjes dag waar wij alles gaan leren over hoe we huidjes moeten determineren. Deze dag wordt georganiseerd door Christophe Brochard. Cursus is gratis. Er zijn nog 10 plekken over! Start om 11:00 uur. Locatie Vlinderstichting, Wageningen. Aanmelden bij activiteitencoördinator.
PS: Als je komt aarzel niet om wat je verzameld hebt mee te nemen, we zullen er naar kijken.
2019 was een zeer bijzonder jaar voor de Zadellibel (Anax ephippiger). In 2018 werden ze op verschillende plekken aangetroffen, met name langs de kust. Niet alleen in grote getalen naar Nederland, maar hebben zich ook massaal voortgeplant. Er zijn honderden, zo niet duizenden larvenhuidjes gevonden.
De Sierlijke witsnuitlibel (Leucorrhinia caudalis) heeft zich na een lange tijd van afwezigheid in de Wieden/Weerribben en daarna heel Nederland gevestigd. Na enkele waarnemingen vanaf 2016, bleek dat ook de Oostelijke witsnuitlibel (Leucorrhinia albifrons) zich weer in Nederland voortplant.
2019 was weer een dieptepunt voor de Venglazenmaker, Maanwaterjuffer en Speerwaterjuffer. Lees verder >>>
13-10-2019: Uitzonderlijk dit jaar was uiteraard de invasie en voortplantende Zadellibellen in NL. Los van deze en andere invasieve soorten (soms met hoge aantallen) geeft de (oktober) Nieuwsbrief van het Meetnet Libellen een analyse van het libellenjaar 2019. Dit zijn telgegevens van telroutes die elk jaar door vrijwilligers worden geteld. Vergeleken met het gemiddelde bleef 2019 flink achter in het aantal libellen. Het seizoen kwam wat later op gang dan anders, maar halverwege mei en in juni begon toch met een gemiddeld aantal libellen op de routes. Vanaf eind juni gaat het aantal libellen flink omlaag. Hoewel er dit jaar meer regen is gevallen, is dit jaar redelijk vergelijkbaar met het extreem droge jaar 2018. Vooral vennen, plassen en sloten bevatten duidelijk minder water dan normaal. Dit heeft onvermijdelijk geleid tot meer dan gemiddelde sterfte van libellenlarven.
Overwegend zuidelijke soorten, zoals vroege glazenmaker, grote keizerlibel, beekoeverlibel en zwervende heidelibel hebben het in 2019 wat betreft aantallen goed gedaan. Ook soorten die van droogvallende omstandigheden houden, zoals bruinrode heidelibel en kempense heidelibel, hebben in 2019 geprofiteerd. De soorten die het meest hebben geleden onder de droogte, zijn overwegend soorten van vennen, zoals speerwaterjuffer, maanwaterjuffer, koraaljuffer en venglazenmaker.
Voor een nieuwe editie van het tijdschrift Brachytron, die geheel gewijd zal zijn aan de Zadellibel in Nederland en Vlaanderen, is de redactie op zoek naar gegevens betreffende voortplanting van deze soort in 2019. Gebleken is dat veel libellenliefhebbers er deze zomer op uit getrokken zijn om te zoeken naar de Zadellibel. Dit heeft gezorgd dat er veel locaties bezocht zijn en dat er waardevolle gegevens bij een ieder voorhanden zijn. Dus heb je in juni/juli imago’s en/of ei-afzet van de soort waargenomen en heb je in augustus/september geen larvenhuidjes of verse individuen gezien, zou je dan het formulier in willen vullen?
De redactie is met name geïnteresseerd in waarnemingen die bij mogelijk geschikte voortplantingswateren van de Zadellibel in Nederland en Vlaanderen zijn gedaan. Bekende hotspots zoals de Millingerwaard (NL) en regelmatig onderzochte succesvolle locaties in Vlaanderen vallen dus buiten dit onderzoek. Om al deze waarneming gegevens te bundelen is er een invulformulier samengesteld.
Graag ontvangt de redactie uw gegevens via dit invulformulier ?
Vanaf begin augustus zijn er larvenhuidjes en verse imago’s van de Zadellibel (Anax ephippiger) gezien onder andere in de provincies Noord-Brabant, Gelderland, Utrecht, Zuid-Holland en Limburg. Veel libellenliefhebbers zijn op zoek gegaan naar larvenhuidjes. Opvallend is dat ‘s ochtends veel verse imago’s aangetroffen worden die wat mankeren aan de vleugels of die niet goed konden uitsluipen. Gebleken is dat er in de avond al Zadellibellen uitsluipen. De ‘goede’ exemplaren vliegen dus al in de avond of in de nacht weg. Het is nog een raadsel waar al deze imago’s heen vliegen, ook omdat ze overdag vooralsnog niet worden gezien.
De Zadellibel is een relatieve nieuwkomer en werd pas in 1995 voor het eerst in Nederland gezien. De laatste jaren plant de soort zich vaker ‘s zomers in Zuid-Europa voort en sindsdien duiken ze in Nederland op. In juni 2019 zijn in bijna heel Nederland zadellibellen gezien. Dit jaar is bijzonder omdat het er heel veel zijn, maar ook omdat ze al vroeg in de zomer aangekomen zijn. Waarschijnlijk zijn de libellen afkomstig uit de omgeving van Egypte en is het een (eerste?) generatie uit Zuid-Europa die we hier feitelijk nooit zien. Op veel plekken in ons land is ei-afzet waargenomen. Zadellibellen ontwikkelen zich heel snel. In hun normale verspreidingsgebied, de droge delen van Afrika en zuidwest Azië, planten ze zich in tijdelijke plasjes voort en zetten zelfs hun eitjes af in natte grond aan de oevers.
Wie weet wat we de komende jaren nog kunnen verwachten?
Tekst en foto: René Manger
Het is weer tijd voor de Rivierrombout. Larven van deze bijzondere libel kruipen uit de rivier de strandjes op. Daar barst het huidje van de larve open, en de libel ‘sluipt uit’. De Vlinderstichting, EIS Kenniscentrum insecten en Waarneming organiseren daarom weer de landelijke Rivierrombouttelling. Lees verder op Nature Today >>>
De afgelopen weken zijn er al op meer dan zeventig plekken zadellibellen gezien. Dit jaar is niet alleen bijzonder omdat er heel veel zadellibellen in Nederland zijn, maar ook omdat ze al vroeg in de zomer aangekomen zijn. Lees verder op Nature Today >>>>
In mei 2019 is een nieuwe Brachytron uitgekomen. Dit nummer heeft lang op zich laten wachten, omdat de redactie de laatste jaren te weinig kopij ontvangt.
In dit nummer ondermeer aandacht voor het herkennen van libellen op basis van vleugelpatronen, Nieuwe hoogveenglanslibel populaties in NL, Tweevlek populatie in Frankrijk, bijzondere libellenwaarnemingen in Limburg (NL) en libellen in Noordwest India. Meer info >>
Het fraaie voorjaarsweer van de afgelopen week heeft de libellen het water uitgelokt. Meer dan twintig soorten zijn nu al te zien. Hoewel je voor een deel van die soorten speciale gebieden moet bezoeken, zijn er nu ook zeker tien soorten die je kunt tegenkomen. Lees verder>>
Hieronder worden de excursies vermeld die door de NVL dit jaar worden georganiseerd. Heb je ideeën voor een excursie of wil je die leiden dan graag in contact te treden met de activiteitencoördinator
11 mei 2019 Donkere waterjuffer Dit jaar is er weer een excursie naar de Donkere waterjuffer in de Weerribben-Wieden. We gaan met zijn allen varen om deze zeldzaamheid te zoeken. Opgeven bij de Boswachter van Staatsbosbeheer.
1 juni 2019 beginnersexcursie Witsnuiten Altijd al willen weten hoe je al die Witsnuiten nu uit elkaar houd. Dit jaar gaat Antoine weer op pad om samen met jullie te zoeken naar verschillende Witsnuiten en zo makkelijk mogelijk uit te leggen hoe je deze mooie dieren nu herkend.
We gaan op stap in het noorden van het land, in het oudste libellenreservaat dat we hebben: De Wyldemerk in Gaasterland. Aanmelden bij de excursieleider.
22 juni 2019 Bronslibel in de Ardennen Dit jaar gaan we een kijkje nemen bij onze Zuiderburen en gaan we met de kano op zoek naar de Bronslibel. Een heel mooi beest wat jammer genoeg niet in Nederland te vinden is. Afhankelijk van de opgaven maken we er een weekendje van of een dagexcursie. We zullen ons best doen om te carpoolen zodat zo veel mogelijk mensen mee kunnen. Opgeven bij activiteitencoördinator.
20 juli 2019 Gulp en Geul Ook dit jaar gaan we weer samen met Marcel Wasscher naar Zuid-limburg op zoek in een voor Nederland bijzonder landschap naar leuke libellen soorten. Wie weet wat voor spannends ons hier nog te wachten staat. Opgeven bij Marcel Wasscher.
24 Augustus 2019 Afhankelijk van wat er allemaal opduikt zullen wij 24 augustus op zoek gaan naar enkele libellen soorten die Nederland elk jaar van uit het zuiden binnen komen.
Najaar 2019: Dit jaar krijgen we een libellenhuidjes dag waar wij alles gaan leren over hoe we huidjes moeten determineren. Deze dag wordt georganiseerd door Christophe Brochard en Ewoud van der Ploeg. Opgeven bij activiteitencoördinator.
Bij deelname aan een excursie AANMELDEN bij de activiteitencoördinator, tenzij dit anders staat vermeld.