Voor een nieuwe editie van het tijdschrift Brachytron, die geheel gewijd zal zijn aan de Zadellibel in Nederland en Vlaanderen, is de redactie op zoek naar gegevens betreffende voortplanting van deze soort in 2019. Gebleken is dat veel libellenliefhebbers er deze zomer op uit getrokken zijn om te zoeken naar de Zadellibel. Dit heeft gezorgd dat er veel locaties bezocht zijn en dat er waardevolle gegevens bij een ieder voorhanden zijn. Dus heb je in juni/juli imago’s en/of ei-afzet van de soort waargenomen en heb je in augustus/september geen larvenhuidjes of verse individuen gezien, zou je dan het formulier in willen vullen?

De redactie is met name geïnteresseerd in waarnemingen die bij mogelijk geschikte voortplantingswateren van de Zadellibel in Nederland en Vlaanderen zijn gedaan. Bekende hotspots zoals de Millingerwaard (NL) en regelmatig onderzochte succesvolle locaties in Vlaanderen vallen dus buiten dit onderzoek. Om al deze waarneming gegevens te bundelen is er een invulformulier samengesteld.

Graag ontvangt de redactie uw gegevens via dit invulformulier ?

Vanaf begin augustus zijn er larvenhuidjes en verse imago’s van de Zadellibel (Anax ephippiger) gezien onder andere in de provincies Noord-Brabant, Gelderland, Utrecht, Zuid-Holland en Limburg. Veel libellenliefhebbers zijn op zoek gegaan naar larvenhuidjes. Opvallend is dat ‘s ochtends veel verse imago’s aangetroffen worden die wat mankeren aan de vleugels of die niet goed konden uitsluipen. Gebleken is dat er in de avond al Zadellibellen uitsluipen. De ‘goede’ exemplaren vliegen dus al in de avond of in de nacht weg. Het is nog een raadsel waar al deze imago’s heen vliegen, ook omdat ze overdag vooralsnog niet worden gezien.

De Zadellibel is een relatieve nieuwkomer en werd pas in 1995 voor het eerst in Nederland gezien. De laatste jaren plant de soort zich vaker ‘s zomers in Zuid-Europa voort en sindsdien duiken ze in Nederland op. In juni 2019 zijn in bijna heel Nederland zadellibellen gezien. Dit jaar is bijzonder omdat het er heel veel zijn,  maar ook omdat ze al vroeg in de zomer aangekomen zijn. Waarschijnlijk zijn de libellen afkomstig uit de omgeving van Egypte en is het een (eerste?) generatie uit Zuid-Europa die we hier feitelijk nooit zien. Op veel plekken in ons land is ei-afzet waargenomen. Zadellibellen ontwikkelen zich heel snel. In hun normale verspreidingsgebied, de droge delen van Afrika en zuidwest Azië, planten ze zich in tijdelijke plasjes voort en zetten zelfs hun eitjes af in natte grond aan de oevers.

Wie weet wat we de komende jaren nog kunnen verwachten?

Tekst en foto: René Manger

Het is weer tijd voor de Rivierrombout. Larven van deze bijzondere libel kruipen uit de rivier de strandjes op. Daar barst het huidje van de larve open, en de libel ‘sluipt uit’. De Vlinderstichting, EIS Kenniscentrum insecten en Waarneming organiseren daarom weer de landelijke Rivierrombouttelling. Lees verder op Nature Today >>>

De afgelopen weken zijn er al op meer dan zeventig plekken zadellibellen gezien. Dit jaar is niet alleen bijzonder omdat er heel veel zadellibellen in Nederland zijn, maar ook omdat ze al vroeg in de zomer aangekomen zijn. Lees verder op Nature Today >>>>

In mei 2019 is een nieuwe Brachytron uitgekomen. Dit nummer heeft lang op zich laten wachten, omdat de redactie de laatste jaren te weinig kopij ontvangt.

In dit nummer ondermeer aandacht voor het herkennen van libellen op basis van vleugelpatronen, Nieuwe hoogveenglanslibel populaties in NL, Tweevlek populatie in Frankrijk, bijzondere libellenwaarnemingen in Limburg (NL) en libellen in Noordwest India. Meer info >>

Het fraaie voorjaarsweer van de afgelopen week heeft de libellen het water uitgelokt. Meer dan twintig soorten zijn nu al te zien. Hoewel je voor een deel van die soorten speciale gebieden moet bezoeken, zijn er nu ook zeker tien soorten die je kunt tegenkomen. Lees verder>>

Hieronder worden de excursies vermeld die door de NVL dit jaar worden georganiseerd. Heb je ideeën voor een excursie of wil je die leiden dan graag in contact te treden met de activiteitencoördinator

11 mei 2019 Donkere waterjuffer Dit jaar is er weer een excursie naar de Donkere waterjuffer in de Weerribben-Wieden. We gaan met zijn allen varen om deze zeldzaamheid te zoeken. Opgeven bij de Boswachter van Staatsbosbeheer.

1 juni 2019 beginnersexcursie Witsnuiten Altijd al willen weten hoe je al die Witsnuiten nu uit elkaar houd. Dit jaar gaat Antoine weer op pad om samen met jullie te zoeken naar verschillende Witsnuiten en zo makkelijk mogelijk uit te leggen hoe je deze mooie dieren nu herkend.
We gaan op stap in het noorden van het land, in het oudste libellenreservaat dat we hebben: De Wyldemerk in Gaasterland. Aanmelden bij de excursieleider.

22 juni 2019 Bronslibel in de Ardennen Dit jaar gaan we een kijkje nemen bij onze Zuiderburen en gaan we met de kano op zoek naar de Bronslibel. Een heel mooi beest wat jammer genoeg niet in Nederland te vinden is. Afhankelijk van de opgaven maken we er een weekendje van of een dagexcursie. We zullen ons best doen om te carpoolen zodat zo veel mogelijk mensen mee kunnen. Opgeven bij activiteitencoördinator.

20 juli 2019 Gulp en Geul Ook dit jaar gaan we weer samen met Marcel Wasscher naar Zuid-limburg op zoek in een voor Nederland bijzonder landschap naar leuke libellen soorten. Wie weet wat voor spannends ons hier nog te wachten staat. Opgeven bij Marcel Wasscher.

24 Augustus 2019 Afhankelijk van wat er allemaal opduikt zullen wij 24 augustus op zoek gaan naar enkele libellen soorten die Nederland elk jaar van uit het zuiden binnen komen.

Najaar 2019: Dit jaar krijgen we een libellenhuidjes dag waar wij alles gaan leren over hoe we huidjes moeten determineren. Deze dag wordt georganiseerd door Christophe Brochard en Ewoud van der Ploeg. Opgeven bij activiteitencoördinator.

Bij deelname aan een excursie AANMELDEN bij de activiteitencoördinator, tenzij dit anders staat vermeld.

Dominic Dijkshoorn ging tijdens de potpourri van de libellenstudiedag kort in op het project van de NVL met de NJN en JNM over het onderzoek dat op dit moment loopt over watermijten op libellen. Hier de beloofde achtergrondinformatie in de vorm van een presentatie met bijvoorbeeld hoe je libellen met mijten in kan voeren op waarneming.nl. Tevens een formulier dat gebruikt kan worden om nauwkeurig de waarnemingen op in te vullen.

Europese libellen vooruit dankzij én ondanks klimaatverandering
Onderzoekers hebben de trend van libellen in tien Europese regio’s onderzocht. Hieruit blijkt dat de libellen in die regio’s samen licht vooruitgaan. De onderzoekers vonden, zoals verwacht mag worden, dat warmteminnende soorten in verspreiding zijn toegenomen. Opvallend genoeg zijn ook koelteminnende soorten licht vooruitgegaan. Een van de opvallendste effecten van klimaatverandering in de natuur is de verandering in de verspreiding van soorten. Van verschillende soortgroepen is bekend dat warmteminnende soorten zich in Europa hebben uitgebreid naar het noorden. Vaak gaat dit ten koste van koelteminnende soorten. Lees verder>>

Programma 23-3-2019

10:00 Aankomst (koffie staat klaar)

10:30 Opening dagvoorzitter Evert Ruiter

10:35 Droogte en witsnuiten – Roy van Grunsven

11:00 Mystery Quiz – Weia Reinboud, Es & Faz

11:15 Koffiepauze

11:40 Film: Libellenrondreis door Sardinië – René Manger

11:45 Libellen in stedelijke omgeving – Diana Goertzen

12:15 Algemene Ledenvergadering

12:45 Lunchpauze

13:30 Quiz-ontknoping – Weia Reinboud, Ez & Faz

13:45 De ogen van libellen – Doekele Stavenga

14:15 De oostelijke witsnuit – Evert Ruiter

14:40 Theepauze

15:00 Gewone bronlibel langs de Esperloop – Studenten HAS

15:20 Libellenproject Gambia – Matthijs Courbois en Nick van Wouwen

15:40 Libellenhabitat en vegetatiesamenstelling – Alex Zuijdervliet

16:00 Potpourri

16:20 Afsluiting dagvoorzitter Evert Ruiter

Ook bij deze NVL-dag staat Veldshop.nl met een stand met boeken en entomologische producten. Tevens zal Kees Hendriks, wellicht bekend van de Vlinderdag, aanwezig zijn met een verkooptafeltje met hangertjes, spelden, broches uitgewerkt als insecten zoals libellen, waterjuffers, vlinders, kevers en andere organismen.

Toegang: gratis

Plaats: de Gelderlandfabriek, Stationsweg 7, Culemborg
De dichtstbijzijnde parkeerplaats bevindt zich bij het Stationsplein, vanaf de rotonde na ca. 200 meter aan de rechterkant. Via een trap op deze parkeerplaats bereik je de ingang van de Gelderlandfabriek. Ook als je met het openbaar vervoer komt, kun je gebruikmaken van deze trap. Voor minder valide bezoekers zijn er speciale parkeerplekken beschikbaar bij de ingang op het talud.