2023 geen goed voor libellen

Nature Today: Als we de aantallen libellen van 2022 vergelijken met 2023 dan zijn er meer soorten die minder aanwezig waren. Vooral in de tweede helft van het seizoen, vanaf juli vlogen duidelijk veel minder libellen. Mogelijk is er een probleem met de waterkwaliteit. Er zijn aanwijzingen dat bijvoorbeeld de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen invloed heeft op libellenlarven. Lees verder >>>.

Trekgedrag van Paardenbijters

17-11-2023: De Paardenbijter is een soort die sterk migreert. In Estland heeft men gekeken waar de paardenbijters (Aeshna mixta) die in het land werden aangetroffen vandaan kwamen, met opvallende resultaten.

De resultaten uit het onderzoek in de herfst suggereren een regelmatige migratie van Aeshna mixta langs de Baltische kust in zuidelijke richting. Bijna de helft van de waargenomen individuen was echter afkomstig uit de omgeving, hetgeen suggereert dat er geen gedeeltelijke of “stepping stone”-migratie plaats vindt. In tegenstelling tot de verwachting koos A. mixta geen gunstige windomstandigheden, maar verplaatste zich tijdens de migratie laag vliegend in zuidelijke richting, zelfs bij tegenwind. Door te kijken naar de stabiele isotopen in de vleugels, konden de onderzoekers achterhalen waar deze paardenbijters vandaan kwamen en waar ze waren uitgeslopen. De voornamelijk aanwezigheid van mannetjes paardenbijter zou kunnen duiden op migratie als gevolg van voedselconcurrentie. Verdere grootschalige onderzoeken langs de Oostzee kust zijn nodig om het migratiepatroon en de reden voor de migratie van A. mixta in kaart te brengen. Dergelijke onderzoeken zouden dan ook locaties ten noorden van het bekende soortenbereik van A. mixta moeten bevatten om te zien of er sprake is van uitbreiding vanwege de snelle klimaatverandering.

Het artikel Autumn migration of the migrant hawker (Aeshna mixta) at the Baltic coast, geschreven door Y. Oelmann, D. Fiedler, R. Michaelis, M. Leivits, A. Braun, Gschwind, H. Neidhardt en C, Willigalla. Het is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Movement Ecology in 2023

Zie ook NatureToday 17-11-2023

Promotie Tim Termaat

Op woensdag 8 november verdedigde Tim Termaat zijn proefschrift “Trending Dragonflies, Assessing and explaining trends and threats on different scales” in het Omnia Auditorium van Wageningen Universiteit. Eerder die middag werd een symposium over libellen, trends en waterkwaliteit gehouden. Hier vertelden Geert De Knijf, Gerdien Bos, Piet Verdonschot en Roy van Grunsven iets over hun werk aan deze onderwerpen. Promotor: Michiel Wallis de Vries, Co-promotor: Roy van Grunsven

Libellentrends op verschillende schaalniveaus

NatureToday 6-11-2023: Een groot deel van de biodiversiteit is gebonden aan zoet water, inclusief de kleine wateren. Libellen leven als larve in het water en de volwassen dieren zijn opvallend bij het water aanwezig. Daarmee kun je door naar libellen te kijken een indruk krijgen van de kwaliteit van zoetwaterhabitats. Op 8 november verdedigt Tim Termaat zijn proefschrift dat hierover gaat (tekst: Roy van Grunsven).

NVL studiedag 2023

Op 1 april 2023 werd de landelijke NVL studiedag gehouden. Diverse lezingen over libellen uit Nederland en Vlaanderen, namelijk libellengemeenschappen, libellenbescherming, kwartiertellingen, libellenzwermen en uiteraard de Mystery quiz. Verder ook buitenlandse libellen uit Suriname, Antillen, Gambia en Senegal.

Het programma van de studiedag staat hier>>

Dagvoorzitter: Daan Drukker.

Komst Witpuntoeverlibel?

Er komen in Nederland drie soorten oeverlibellen voor: de heel algemene gewone oeverlibel en de zeldzame beek- en zuidelijke oeverlibel. De witpuntoeverlibel is niet uit Nederland bekend, maar wordt al wel een tijdje verwacht. Is deze soort er echt nog niet of wordt hij over het hoofd gezien? Het is zeker niet ondenkbaar dat er af en toe al een witpuntoeverlibel in Nederland rondvliegt, vooral in een zomer met veel zuidoostenwind. Als je een opvallend bonte of bleekblauwe oeverlibel ziet, kijk dan even een tweede keer, het kan zomaar de eerste witpunt voor Nederland zijn.
Tekst: Roy van Grunsven (De Vlinderstichting)
Lees meer op NatureToday.

NVL Excursies 2023

Hieronder worden de excursies vermeld die door de NVL worden georganiseerd. Heb je ideeën voor een excursie of wil je die leiden dan graag in contact te treden met het bestuur.

  • 6 mei: Donkere waterjuffer, Weerribben-Wieden. Aanmelden bij SBB (J. Bredenbeek). Er worden deze dag 2 excursies gehouden, namelijk één in de ochtend 9.30 uur en één in de middag 13.30 uur. Graag aangeven voor welke excursie de voorkeur uitgaat?
  • 27 mei: Kampina, Jens Bokelaar
  • 10 juni: Schoorl, Klaas-Douwe Dijkstra
  • 10-17 juni: Andalusië, Nick
  • 17 juni: Kwintelooyen, Jan-Freerk Kloen, aanmelden bij het bestuur
  • 2 juli: Marcel Wasscher: Oostvoorne, aanmelden bij het bestuur
  • 5 augustus: Reinier de Vries, ENCI-groeve, Zuid-Limburg, aanmelden bij het bestuur
  • 20 augustus: Corné Klasen, Weerribben-Wieden

Bij deelname aan een excursie AANMELDEN bij het bestuur, tenzij dit anders staat vermeld.

Programma NVL studiedag 2023

Op 1 april 2023

10:00 Aankomst (koffie staat klaar)
10:30 Opening dagvoorzitter (Daan Drukker)
10:35 Libellen zoeken in Suriname (Marcel Wasscher)
10:55 Mystery Quiz (Weia Reinboud & Harm Niesen)

11:15 Koffiepauze

11:35 Libellengemeenschappen van Vlaamse poelen, vijvers en meren (Maxime Fajgenblat)
12:15 Algemene Ledenvergadering

12:45 Lunchpauze

13:30 Quiz-ontknoping
13:45 Libellenonderzoek op de Antillen (Jan-Joost Mekkes / Nick van Wouwen)
14:15 Kwartiertellingen (Gerdien Bos)

14:40 Theepauze

15:00 Zwermende libellen (René Manger)
15:20 Over libellenbescherming in Nederland (Eric Roeland)
15:40 Libellen van Gambia en Senegal (Mattias Hofstede & Jan Katsman)

16:00 Potpourri
16:20 Afsluiting dagvoorzitter

Toegang gratis voor leden, €7,50 voor niet-leden
locatie: De Gelderlandfabriek, Stationsweg 7, Culemborg
De dichtstbijzijnde parkeerplaats bevindt zich bij het Stationsplein, vanaf de rotonde na ca. 200
meter aan de rechterkant. Via een trap op deze parkeerplaats bereik je de ingang van de Gelderlandfabriek.
Ook als je met het openbaar vervoer komt, kun je gebruikmaken van deze trap. Voor
mindervalide bezoekers zijn er speciale parkeerplekken beschikbaar bij de ingang op het talud.

Biologische bestrijding muggen schadelijk voor libellen

Nature Today: In Duitsland is recent onderzoek gedaan naar het effect van middelen als BTi om muggenlarven te bestrijden. Daarover is nu een artikel verschenen. In een experiment van de Universiteit van Koblenz-Landau zijn poeltjes met BTi behandeld en is gekeken wat de effecten zijn. Het middel doodt alleen muggen, maar niet alleen steekmuggen. Het aantal dansmuggen nam ook met 41 procent af ten opzichte van de controlepoeltjes. Dansmuggen steken niet en zijn onschadelijk. Ze zijn juist belangrijk in dit soort ecosystemen, vooral doordat ze met heel veel zijn. Daarmee vormen ze stapelvoedsel voor veel in het water levende dieren als kikkers, padden en salamanders, en hun larven. Ook de larven van libellen zijn echte vleeseters die veel muggenlarven verorberen. Bij deze poeltjes zijn dan ook de larvenhuidjes van libellen verzameld om te zien of de toediening van BTi indirect ook effect op libellen heeft. Lees verder >>>>