In de afgelopen 100 jaar zijn libellen afgenomen en hersteld door habitatherstel en klimaatverandering

De beschikbaarheid van libellengegevens in Nederland over een periode van meer dan 100 jaar gaf onderzoekers de mogelijkheid om lange termijn veranderingen in de grootte van het verspreidingsgebied kwantitatief te beoordelen.
Voor bijna alle Nederlandse libellensoorten zijn trends beoordeeld en de trends zijn vervolgens samengevat in Multi-Species Indicators door het geometrische gemiddelde van de soortindices te nemen.
Over het algemeen namen libellen tussen de periode 1850–1950 en 1975–1990 sterk af. In de periode daarna vonden sterke stijgingen plaats, waarbij veel soorten hun eerdere achteruitgang compenseerden. De factoren die de veranderingen bij libellen aanstuurden, verschoven in de loop van de tijd. Tot 1975 namen libellensoorten af als gevolg van verslechtering van de watersystemen. Na 1975 hebben zowel klimaatverandering als habitatherstel bijgedragen aan het herstel van veel soorten. Het herstel van libellengemeenschappen waren het meest succesvol in stromend water en het minst effectief in wateren in heidegebieden.

Arco J. van Strien & Roy H.A. van Grunsven 2023. In the past 100 years dragonflies declined and recovered by habitatrestoration and climate change.

Dit boek documenteert de nieuwste ontwikkelingen in de libellenbiologie. Ondanks dat de Odonata een van de kleinste insectenorden vormen, bieden libellen een aantal voordelen voor zowel laboratorium- als veldonderzoek. Dit onderzoek levert een cruciale bijdrage aan de vooruitgang van ons begrip over insectenecologie en -evolutie. Deze nieuwe editie biedt een kritische samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen op deze gebieden.

De redacteuren van het boek hebben een nieuwe reeks bijdragen samengesteld uit diverse geografische gebieden van zowel junior als senior onderzoekers in de libellenbiologie. Deze omvatten theoretische en toegepaste hoofdstukken (inclusief die over bescherming en monitoring), alsmede een uitgebalanceerde keuze uit opkomende (bijv. moleculaire evolutie) en gevestigde onderzoeksthema’s. Ook worden suggesties gedaan voor toekomstig onderzoek.

Dragonflies and Damselflies is geschikt voor afgestudeerde studenten en onderzoekers in de entomologie, evolutionaire biologie, populatie- en gedragsecologie, gemeenschapsecologie en conservatiebiologie. Het is van bijzonder belang voor degenen die aan insecten werken en een onmisbare referentietekst voor libellenbiologen.

Córdoba-Aguilar, A., C. Beatty & Jason Bried 2022
Dragonflies & damselflies model organisms for ecological and evolutionary research. 2nd edition
Oxford University Press, 459 pp.

Programma

9.30

• Onthaal met thee en koffie

10.00-11.30

• Een nieuwe Rode lijst van de libellen van Europa
  • Geert De Knijf, Magnus Billqvist, Roy van Grunsven, Florent Prunier & Damjan Vinko 
• 25 jaar libellenmonitoring in Nederland
  • Roy van Grunsven
• De grote libellenquiz
  • Anny Anselin & Hilde Vandevoorde

11.30-12.00

• pauze

12.00-13.00

• Algemene ledenvergadering LVV vzw

13.00-14.00

• middagpauze 

14.00-15.00

• Oplossing en uitslag quiz
  • Anny Anselin & Hilde Vandevoorde
• Libellengemeenschappen van poelen, vijvers en meren in Vlaanderen: een analyse op basis van losse waarnemingen met complexe statistische modellen
  • Maxime Fajgenblat, Robby Wijns, Geert De Knijf, Robby Stoks, Pieter Lemmens, Thomas Neyens & Luc De Meester

15.00-15.40

• pauze 

15.40-17.00

• De verovering van Spanje door het lantaarntje: evolutie in actie?
  • Sarah Jorissen & Janne Swaegers 
• Gedifferentieerd krabbenscheerbeheer voor het behoud van de Groene glazenmaker en andere karakteristieke macrofauna
  • Sytske Lankreijer
• Profiel van de libellenwaarnemer anno 2023
  • Hannes Ledegen

17.00

• Receptie 
   

18.30

• gezamenlijk etentje in het Via Via restaurant in Mechelen. Indien je geïnteresseerd bent, laat je best iets weten aan info@odonata.be voor 10 februari. 
    

Praktisch

Inschrijving:

De studiedag is gratis voor LVV-leden. Niet leden betalen 5 euro. 
Gelieve in te schrijven via de website

Tijdens de pauzes zal er een boekenstand aanwezig zijn.

Hoe te bereiken:

Het Natuurpunt huis (Michiel Coxiestraat 11, Mechelen) ligt op een paar honderd meter van het station Mechelen (Lijn Antwerpen-Brussel). Voor de route met de auto verwijzen we naar de site van Natuurpunt – www.natuurpunt.be.