Libellen in de kou

Geplaatst op door

De afgelopen elf jaar is in Duitsland onderzoek gedaan naar libellen in het najaar wanneer de luchttemperatuur niet meer zo hoog is als in het voorliggende vliegseizoen. Libellen hebben een hoge lichaamstemperatuur nodig om actief te zijn. Hierbij is de temperatuur van de vliegspieren het belangrijkst. Bruinrode heidelibellen hebben een temperatuur van ongeveer 15 graden nodig om te kunnen vliegen, maar idealiter hebben ze een temperatuur van 30 graden of hoger. Ze kunnen zich opwarmen door spieractiviteit of zonnewarmte gebruiken. Opwarmen met spierkracht kost veel energie en dat zullen ze dan ook alleen doen als het nodig is. Bruinrode heidelibellen overnachten in bomen en komen als het zonnig is naar beneden om te zonnen, te jagen en voort te planten. Hierbij reageren ze heel snel op het doorbreken van de zon. Ze gebruiken spieractiviteit om op te warmen en naar een zonplek te vliegen. Een zonplek is bij voorkeur iets met een lichte ondergrond zoals droog, dood hout of berkenstammen; deze reflecteren de zonnewarmte en warmen zelf ook snel op. Lees verder het bericht op Nature Today >>>

Tekst: Roy van Grunsven

Artikel Borkenstein & Jödicke (download artikel)

Purperlibel komt dichterbij

Geplaatst op door

Een mannetje Purperlibel (Trithemis annulata) werd op 27 oktober 20 km ten noordoosten van Poitiers, Frankrijk, meer dan 100 km ten noorden van zijn huidige verspreidingsgebied gefotografeerd. Dit is de derde meest noordelijke waarneming in Frankrijk. De andere twee zijn ook waarnemingen uit oktober.

Kans op Zadellibel

Geplaatst op door

Deze maand is er melding gemaakt van een Zadellibel (Anax ephippiger) op Texel. Op 15 oktober vond Rob Compaijen een exemplaar Zadellibel in de Eierlandse duinen van Texel. Met de recente warme dagen en gunstige voorspelling is de kans groot dat met name langs de kuststreek meer van de soort te zien is. Waarneming: //waarneming.nl/observation/256968712/.
Deze zomer werden al meer meldingen gedaan van de Zadellibel, maar zonder bewijsfoto’s. In de duinen bij Zandvooort en IJmuiden werden dit jaar waarnemingen gedaan. De laatste waarneming zonder bewijsfoto werd vandaag gedaan in NP Zuid-Kennemerland (bron: waarneming.nl).

Zadellibel op Texel (15-10-2022). Foto: Wolbert Hermus.

NVL studiedag 2022

Geplaatst op door

Op 17 september 2022 werd de landelijke NVL studiedag gehouden. Aandacht voor libellen uit Afrika, Australië en Zuid Amerika. Verder bijdragen over het ontstaan van de Nederlandse Libellennamen, Europese Rode lijst en de Mystery quiz enzovoort.

Dagvoorzitter: Daan Drukker.

Foto’s van Marcel Wasscher, Jan Freerk Kloen en de Livestream

Programma NVL studiedag 2022

Geplaatst op door

Dagvoorzitter: Daan Drukker

10:00 Aankomst (koffie staat klaar)

10:30 Opening dagvoorzitter

10:35 Paul Hopkins – film Australische libellen

11:20 Mystery Quiz

11:35 Koffiepauze

11:55 Marcel Wasscher – Nederlandse libellennamen in vogelvlucht

12:15 Algemene Ledenvergadering

12:45 Lunchpauze

13:30 Quiz-ontknoping

13:40 Wouter van der Voort en Floris van Geest – het gebruik van Europese collecties voor onderzoek naar Zuid-Amerikaanse libellen

14:00 Eric Roeland – Moerasheidelibel

14:20 Reinier de Vries, Jan van Leeuwen en Rick Buesink – Cross River Project Nigeria

14:40 Theepauze

15:00 Weia Reinboud – Zonder te Vangen

15:20 Roy van Grunsven – De Europese Rode Lijst

15:40 Jan-Freerk Kloen en Reinier de Vries – Samenwerking tussen NVL en Jeugdbonden

16:00 Potpourri

16:15 Afsluiting dagvoorzitter

de Gelderlandfabriek
Stationsweg 7
4101 NG Culemborg

Bosbeekjuffer terug

Geplaatst op door

28-JUL-2022 NatureToday- De bosbeekjuffer leeft bij natuurlijke, schone beekjes en profiteert van beekherstel. Na ruim een eeuw afwezigheid, komt hij nu ook weer voor in de omgeving van Boxmeer. Dankzij maatregelen in de Oeffeltse Raam. De plannen voor verder beekherstel in deze omgeving bieden deze fraaie juffer de komende jaren kansen om zich verder uit te breiden. Lees verder >>>>

NVL Excursies 2022

Geplaatst op door

De Donkere waterjuffer excursie is op 8 mei gehouden en was al gauw volgeboekt. Hieronder staan de excursies die de NVL dit seizoen organiseert. Opgeven bij de secretaris, tenzij anders aangegeven.

  • Zaterdag 18 juni, Oostelijke witsnuitlibel in Beilen met Corné Klasen. 10u of 14u. Max 14 deelnemers per excursie, dus het kan zijn dat iemand op de wachtlijst komt. Details worden toegezonden na aanmelding. Aanmelden.
  • Zondag 19 juni, Geuldal bij Cotessen, Op zoek naar Gaffelwaterjuffer en Mercuurwaterjuffer met Reinier de Vries. Aanmelden. Details volgen.
  • Zaterdag 25 juni, 11u. Libellen en vlinders in het Leersumseveld, met Jan Katsman. Aanmelden bij Staatsbosbeheer. Prijs E10.
  • Zaterdag 16 juli, Laakse Slenk/Hulkesteinse bos, Zuidelijke glazenmaker met Eric Roeland. Aanmelden. Details volgen.
  • Zaterdag 16 juli, 11u. Libellen en vlinders in het Leersumseveld. met Jan Katsman. Aanmelden bij Staatsbosbeheer. Prijs E10.
  • Zaterdag 23 juli, Roerdal, beginnerscursus met Antoine v.d. Heijden. Aanmelden. Details volgen.
  • Zaterdag 6 augustus, Woldlakebos. Glazenmakers. Met Nick van Wouwen en Eric Roeland. Aanmelden. Details volgen.
  • Zaterdag 10 september, Nazomer libellen inventariseren op de Drentse heide met René Manger (zie deze website om op de hoogte te blijven). Aanmelden.
  • Zaterdag 24 september, larven van libellen, Woldlakebos, met Christophe Brochard. Aanmelden. Details volgen.

De buitenland-excursie naar Andalusië was verzet naar 2022; dit wordt 2023. We komen tegen die
tijd op de lijn met meer informatie.

Opletten op Aeshna mixta soneharai

Geplaatst op door

 In het huidige nummer van Odonatologica rapporteren Vladimir Onishko en co-auteurs over Aeshna mixta soneharai, een “over het hoofd gezien” nieuwe Europese libellensoort waarvan eerder werd gedacht dat het een Paardenbijter (Aeshna mixta) was (referentie hieronder aangehaald). De foto’s en gegevens die in het artikel worden gepresenteerd, komen voornamelijk uit het gebied rond Moskou en deze afzettingen leverden ook het meest westelijke bewijs tot kort voordat het artikel werd gedrukt. In de afgelopen dagen heeft het onderwerp zich zeer snel ontwikkeld en nu zijn er de eerste duidelijke foto-bewijsstukken uit het uiterste westen van Wit-Rusland direct aan de grens met Polen, waar de soort samen met de Paardenbijter vliegt, net als in de rest van het land. Het lijkt dus slechts een technische vraag, tot Aeshna soneharai ook in Centraal-Europa wordt aangetroffen. Hoe zijn deze meest recente waarnemingen direct aan de Poolse grens te verklaren en of deze fascinerende soort in (Midden-)Europa eigenlijk eenvoudigweg over het hoofd is gezien en is aangezien voor een Paardenbijter (hetgeen nogal onwaarschijnlijk lijkt vanwege de opvallende verschillen in de veld ?). Of de soort recentelijk een neiging tot verspreiding heeft laten zien, is nog onduidelijk. Het lijkt echter duidelijk dat het de moeite waard is om deze zomer de Paardenbijters en de Zuidelijke glazenmakers in Centraal-Europa eens nader te bekijken en de collecties en fotodatabases dienovereenkomstig door te spitten. Ik kijk uit naar verdere ontwikkelingen. 

Asmus Schröter

Onishko V.V., Kosterin O.E., Blinov A.G., Sukhikh I.S., Ogunleye A.T. & Schröter A. 2022. Aeshna soneharai Asahina, 1988, stat. rev., bona species – an overlooked member of the European fauna? (Odonata: Aeshnidae). Odonatologica 51: 111-145